Prikkelgevoelige kinderen

Sommige kinderen zijn gevoelig voor prikkels zoals geluid, licht, geur of aanraking. Wat zijn symptomen van overprikkeld zijn? En hoe help je je kind als hij of zij gevoelig is voor prikkels?

Wat is gevoelig zijn voor prikkels?

Kinderen die gevoelig zijn voor prikkels kunnen in jouw beleving misschien wat onverwacht, warrig of vreemd reageren. Prikkelgevoeligheid heeft te maken met hoe de hersenen en zenuwen dingen die je ziet, hoort, ruikt, voelt of proeft verwerken. Bij kinderen die gevoelig zijn voor prikkels verloopt dat anders dan bij andere kinderen. Je kind kan hier veel last van hebben.

Een kind kan overprikkeld raken door:

• Te veel indrukken die op hem of haar afkomen
• Te veel gedachten of drukte in het hoofd van een kind
• Hun eigen emoties of die van anderen.

Als je kind ergens sterk op reageert, kan het zijn dat het gevoeliger voor prikkels is dan andere kinderen. Maar dit hoeft niet. Bij heel jonge kinderen is het soms lastig vast te stellen waardoor ze zich anders gedragen. Veel huilen of slecht slapen kan bijvoorbeeld ook komen doordat je kind moeilijk omgaat met gevoelens. Hoe help je je kind bij omgaan met gevoelens?

Gevoelig zijn voor prikkels heeft weliswaar raakvlakken met hoogsensitief zijn (HSP), maar kan ook iets anders zijn, waarover later meer. Lees hier wat hoogsensitief betekent.

Hoe werkt overgevoelig zijn voor prikkels?

We hebben vijf zintuigen:

• Ogen om te zien
• Een tong om te proeven
• De neus om te ruiken
• Oren om te horen
• De huid om te voelen.

Die zintuigen krijgen prikkels uit de omgeving en zorgen ervoor dat je goed kunt reageren. Ons lichaam kan kiezen welke prikkels belangrijk zijn en welke niet. Kinderen die gevoelig zijn voor prikkels ervaren de informatie die binnenkomt heel sterk. Ze kunnen deze moeilijk negeren.

Volg op dinsdag 4 november het live webinar ‘Prikkelverwerking 0-4 jaar: praktische tips voor ouders’

Een webinar voor ouders van kinderen van 0-4 jaar. Je leert wat prikkelverwerking is, hoe je kunt herkennen als je kind problemen heeft in de prikkelverwerking en wat je thuis kunt doen om je kind te ondersteunen. Presentatie: Esther Glaesmaekers (‘pedagogisch coach bij MIK & Spelenderwijs) en Sandy Kock (kinder-ergotherapeut bij Synthese)

Symptomen bij gevoelig zijn voor prikkels

De symptomen van gevoelig zijn voor prikkels zijn voor elk kind anders. Sommige kinderen hebben problemen met bewegen. Andere krijgen gedragsproblemen.

Symptomen bij kinderen die snel overprikkeld zijn:

• Moeilijk stil zitten
• Snel boos of bang worden
• Zich slechter concentreren
• Een hekel hebben aan lawaai en drukte
• Alle geluiden even belangrijk vinden
• Vaker moe zijn
• Onhandig zijn: bijvoorbeeld moeite hebben met eten met bestek of vaak iets omgooien
• Gevoelig zijn voor aanraking. Een aai over het hoofd kan bijvoorbeeld pijn doen.

Welke kinderen zijn vaker gevoelig voor prikkels?

Sommige kinderen kunnen sneller overprikkeld zijn. Bijvoorbeeld:

• Kinderen met autisme
• Kinderen met ADHD
• Kinderen die hoogbegaafd zijn
• Kinderen die hooggevoelig of hoogsensitief zijn
• Kinderen die veel gamen, computeren of tv-kijken
• Of een combinatie van twee of meer van bovenstaande.

Hoe help je een kind dat gevoelig is voor prikkels?

Het is belangrijk dat je kind zich begrepen voelt. Probeer erachter te komen in welke situaties je kind overprikkeld raakt. Let op signalen die je kind geeft. Zoals bijvoorbeeld geïrriteerd raken, op de stoel wiebelen, angstig of stil worden.

Bedenk samen wat je kunt doen om met de prikkelgevoeligheid om te gaan:

• Zie je dat je kind overprikkeld raakt? Neem een pauze of time-out. Sommige kinderen hebben een rustige plek nodig of willen even naar muziek luisteren. Anderen moeten hun energie kwijt en willen even bewegen.
• Zoek activiteiten die bij je kind passen.
• Praat samen over wat je kind voelt. En waar hij of zij behoefte aan heeft.
• Zorg voor afwisseling in drukke en rustige activiteiten op een dag. Ook op school.
• Laat je kind van tevoren rust nemen als hij of zij naar een plek gaat met veel prikkels. Bijvoorbeeld een kinderfeestje.
• Gebruik hulpmiddelen: een koptelefoon die geluid dempt, een zonnebril tegen fel licht, speelgoed waar je kind rustig van wordt (fidget toys) of een verzwaringsdeken.
• Luister naar ‘witte ruis’ oftewel ‘white noise’ op YouTube of Spotify.
• Spreek met je kind een teken af, waarmee het kan geven als het te veel wordt.

Meer over gevoelig zijn voor prikkels

Op hersenstichting.nl lees je meer over gevoelig zijn voor prikkels en overprikkeld zijn.

(Bron: Groeigids.nl)

Wanneer hulp zoeken?

Merk jij dat het niet goed lukt om bovenstaande tips toe te passen, of maak je je zorgen? Overweeg dan om dit eens te bespreken met iemand die je vertrouwt of om ondersteuning te vragen bij een professional.

Je kunt in de regio 046 bijvoorbeeld heel laagdrempelig terecht bij de jeugd- en gezinswerkers / schoolmaatschappelijk werkers van Partners in Welzijn. Zij staan met een luisterend en niet oordelend oor voor jou als ouder klaar en zoeken met je mee naar verbetering van de situatie.

Of vraag een kind- en jeugdpsycholoog van het CJG om eens mee te kijken naar de ontwikkeling en het gedrag van je kind en wat dit zou kunnen betekenen.

Ook mag je altijd om tips vragen bij de Jeugdgezondheidszorg van de GGD-Zuid Limburg.

Als je peuter naar de kinderdagopvang of peuterspeelzaal gaat, bijvoorbeeld van MIK & Spelenderwijs Kindontwikkeling, bespreek het dan ook eens met de pedagogisch professional.

Ook interessant om te bekijken

Hieronder vind je een aantal items (artikelen en webinars) die gemaakt zijn door Opgroeienin046.nl, passend bij dit thema of bij de leeftijdscategorie.

Lezen

• Hoogsensitiviteit bij kinderen, hoe ga je ermee om? (m.m.v. Senzai en Partners in Welzijn)
• Hoogsensitieve kinderen
• Hoogbegaafd… en dan?
• Vermoedens van autisme? (m.m.v. CJG Westelijke Mijnstreek)
• Vermoedens van AD(H)D? (m.m.v. CJG Westelijke Mijnstreek)
• Ouderschap | Goed voor jezelf zorgen als ouder 
• Emotionele opvoeding; oftewel het leren omgaan met emoties (m.m.v. CJG Westelijke Mijnstreek)
• Wat doe je als je kind een driftbui heeft?
• Omgaan met angst bij kinderen en jongeren (m.m.v. CJG Westelijke Mijnstreek)
• Angst

Kijken

• Hooggevoelige kinderen | webinar
• Hoogbegaafde kinderen | webinar
• Peuterpuberteit: hoe om te gaan met driftbuien? | webinar

Op zoek naar informatie over een ander opvoed-thema?

Gebruik dan de zoekfunctie op onze website, je vindt deze bovenaan de homepage, bij het vergrootglas. Typ het woord of een (deel van een) zin waar jij iets over wil weten, en je vindt vanzelf alle artikelen en webinars die met jouw vraag te maken hebben.

Staat wat jij zoekt er niet bij? Laat het ons gerust weten via onderstaande contactgegevens.

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 22 september 2025 | Categorie Peuter, Schoolkind, Thema's