Ouderschap | Goed voor jezelf zorgen als ouder

14 januari 2025

Dat ouderschap, opvoeden en opgroeien en alles wat daarmee te maken heeft een hele uitdaging is tegenwoordig, is een gegeven. We willen het beste voor onze kinderen waardoor we de lat in de opvoeding vaak erg hoog leggen. We verwachten veel van onszelf als ouder, willen het goed, of liever nog: perfect doen. Gecombineerd met werk, andere verplichtingen, hobby’s en een druk sociaal leven maakt dat we het risico lopen iets minstens zo belangrijks uit het oog te verliezen: ons zelf! Want (hoe) doe jij dat eigenlijk, goed voor jezelf zorgen als ouder?

 

Vrijwel elke ouder zal dit als ideaalbeeld hebben: een schoon en opgeruimd huis, elke dag een gezonde maaltijd op tafel, kinderen die zich ontwikkelen ‘volgens de boekjes’, een leuke baan waardoor je het financieel goed voor elkaar hebt voor je gezin, gezelligheid met familie en vrienden, op vakantie gaan zo nu en dan, tijd voor hobby’s en af en toe een fijne date met je partner. Alles onder controle, no worries.

 

Ideaalbeeld vs. realiteit

 

De realiteit is echter in veruit de meeste gevallen anders. ‘Bij mij ja!’, hoor ik je denken. Een geruststelling: óók bij anderen. Even wat cijfers: ongeveer 3 op de 10 ouders maken zich zorgen over de opvoeding of de ontwikkeling van hun kind(eren), meldt het Sociaal en Cultureel Planbureau in 2023. Ongeveer 1 op de 5 ouders heeft soms het gevoel de opvoeding niet goed in de hand te hebben, met name eenoudergezinnen en gezinnen met een laag inkomen kampen met problemen. En 2% van de ouders in Nederland geeft zelfs aan helemaal opgebrand te zijn door het ouderschap.

 

Maar dit is niet altijd even goed zichtbaar. Hoe dat komt? Misschien laten we dit wel liever niet aan elkaar zien. Zeker niet als je op social media het zoveelste perfecte plaatje inclusief verhaal tegenkomt van andere ouders, dat haast schreeuwt: ‘Kijk eens hoe leuk wij het hebben samen!’. Of misschien zijn we wel zó druk bezig met zelf alle gezins-ballen in de lucht te houden dat we helemaal geen oog hebben voor eventuele imperfecties bij onze collega-ouders.

 

Als wij, huidige ouders van de late Generatie X en de Millennial-generatie, het vervolgens hierover hebben met onze eigen ouders (generatie babyboom of de jaren daarna), krijgen we heus wel een warm hart onder de riem en een kopje koffie. Maar écht begrijpen doen ze het vaak niet. Want dat opvoeden lastig is, hebben zij nooit op deze manier ervaren. Goed voor jezelf zorgen als ouder was bij hen veel minder een levensbehoefte dan bij ons. En de verschillen met onze grootouders zijn al helemaal groot. Hoe kan dat?!

 

Opvoeden vroeger vs. opvoeden nu

 

Waarom voelt opvoeden zoveel zwaarder voor ons moderne ouders? Een verklaring zou kunnen zijn:

 

  • Er is tegenwoordig een overvloed aan keuzes, informatie en tips over opvoeding, opgroeien en ontwikkeling van kinderen. Vroeger ging je kind vanzelfsprekend naar de basisschool in het dorp, tegenwoordig kun je bewust kiezen voor allerlei onderwijsvormen die bij je kind passen. Vroeger was er hooguit het consultatiebureau waar je terecht kon voor advies, tegenwoordig is er veel meer mogelijk. En dan niet te vergeten: het internet, dat informatie veel toegankelijker en beter beschikbaar maakt. Al deze keuzes en de veelheid aan informatie en tips (die elkaar soms ook nog tegenspreken) maken ouders onzeker. Want wanneer doe je het goed?

 

  • ​We besteden anderhalf keer zoveel tijd aan ons gezin dan onze ouders in de jaren ’80, terwijl we óók nog meer werken. Drukker in het kwadraat dus bijna. Daarnaast zijn wij in veel gevallen opgegroeid in een ‘eenverdieners’- of hooguit ‘anderhalfverdieners’-gezin. Onze kinderen groeien meestal op in ‘anderhalfverdieners’- of ’tweeverdieners’-gezinnen. Waar onze samenleving nog niet altijd even goed op is ingericht overigens. Kinderen naar de tandarts of orthodontist? Dat moet toch in eigen tijd gebeuren, dus werken we ’s avonds wel wat langer door. Kind ziek? Dan nemen we maar een dagje verlof.

 

  • Ouders durven vaak moeilijk om hulp te vragen, we denken alles zelf te moeten kunnen. ​De individualisering neemt toe; Nederland staat in de top 5 van meest individualistische landen ter wereld. ‘It takes a village to raise a child’ is makkelijker gezegd dan gedaan, want áls er al om hulp wordt gevraagd, is dat vaak bij professionals. Terwijl de generatie van onze ouders veel meer gebruik maakte van hun eigen persoonlijke netwerk (die op hun beurt dan natuurlijk ook weer meer tijd hadden dan ons netwerk nu). We lijken te lijden aan ‘vraagschaamte’ en willen het allemaal het liefst zelf doen.

 

  • We creëren – onder andere gevoed door sociale media – gigantische verwachtingen van onszelf. Want de buurvrouw lukt het wél om relaxed koekjes te bakken met de kinderen op woensdagmiddag (volgens haar vrolijke bericht op Facebook tenminste), terwijl jij je kapot staat te ergeren aan de zooi die op het aanrecht is achtergebleven en aan de kinderen die met het koekjesdeeg in hun haar elkaar de tent aan het uitvechten zijn. Bij jouw vriendin thuis is het (in tegenstelling tot bij jou) wél altijd hartstikke netjes, opgeruimd en gestructureerd als je op bezoek gaat. Maar je weet niet dat zij het aantal bezoekjes in een week haast dwangmatig limiteert en met militaire precisie in plant, omdat ze anders geen tijd heeft om op te ruimen. En dat ze zich continu gestresst voelt vanwege de torenhoge verwachtingen van zichzelf.

 

Goed genoeg ouderschap

 

Wij ouders zijn dus, ondanks álle beschikbare en toegankelijke kennis, onzeker over of onze kinderen zich wel normaal (of perfect?) ontwikkelen. Daarnaast leven we in een maatschappij waarin perfectionisme een grote rol speelt. Hierdoor hebben we vaak de neiging door te schieten in het zo perfect mogelijk willen opvoeden. Tot slot durven we maar moeilijk hulp in te schakelen van vrienden, buren of familieleden. Daardoor kan het gevoel ontstaan dat opvoeden iets is dat we alleen moeten doen.

 

Onderzoek naar de opvoeding van jonge kinderen (door Prof. Dr. Maartje Luijk aan de Erasmus Universiteit Rotterdam), specifiek de hechtingsrelatie en slaapproblemen, laat zien dat er in de opvoeding echter vaak geen sprake is van ‘goed’ of ‘fout’. Zij stelt aan de hand van haar onderzoek dat ‘goed genoeg’ opvoeden beter werkt dan ‘perfect opvoeden’. Luijk zegt hierover: “Je hoeft het niet perfect te doen als ouder, goed genoeg werkt veel beter. Opvoeden is complex en lastig, en twijfelen en fouten maken hoort daarbij.”

 

Goed zorgen voor jezelf als ouder

 

En dat brengt ons bij de kern van het verhaal: om ‘goed genoeg’ te kunnen opvoeden, moeten we onze drang naar perfectie en onze angst om iets fout te doen loslaten. Dat kan alleen door milder naar onszelf te gaan kijken, en door beter voor onszelf te gaan zorgen. Hoe het met jou zelf gaat heeft invloed op de opvoeding en de ontwikkeling van je kind. Het is belangrijk dat je als ouder lekker in je vel zit, lichamelijk gezond bent en tevreden bent met je leven. Dit noemen we ook wel je ‘welbevinden’. Je vergroot je welbevinden door goed voor jezelf te zorgen.

 

Misschien klinkt goed voor jezelf zorgen als ouder als een luxe. Of voelt het egoïstisch als je je eigen behoeften op de eerste plaats zet. Soms zijn de dingen die je vóórdat je kinderen kreeg deed om te ontspannen en op te laden, niet meer zo gemakkelijk om te doen. Of misschien wel onmogelijk.
Het komt vaak voor dat ouders het gevoel hebben dat zelfzorg een extraatje is, iets wat nu niet meer kan… maar het is een essentieel onderdeel van rustig en positief ouderschap.

 

Maar… hoe doe je dat dan, goed voor jezelf zorgen als ouder? In alle drukte die we ervaren, en met al die hoge verwachtingen van onszelf en onze kinderen? Hieronder een aantal tips:

 

Besteed aandacht aan positieve gevoelens bij het ouderschap

Het ouderschap brengt zowel positieve als negatieve gevoelens met zich mee. Meer aandacht besteden aan positieve gevoelens kan ervoor zorgen dat je je beter voelt. Denk maar aan het moment dat je kind de eerste stapjes zette, zijn zwemdiploma haalde of dat mooie gedichtje voordroeg met moeder- of vaderdag. Welk gevoel geeft dit je? Denk dus vooral ook eens aan deze momenten en dit gevoel terug al die keren dat je ze wel achter het behang kunt plakken of het even niet meer ziet zitten. Verder heeft bewust tijd doorbrengen met je kind en het liefde en aandacht geven ook invloed op hoe het met jóu gaat. Geniet er daarom ook heel bewust van op de momenten dat je samen tijd doorbrengt.

 

Vraag steun van je omgeving

Misschien heb je het gevoel dat je er soms alleen voor staat. En vind je het lastig om steun te vragen in je omgeving als je tegen een opvoedvraag aanloopt. Je bent echt niet de enige! Probeer dit eens te bespreken met een vriend of familielid die je vertrouwt. En als dat echt niet lukt, niets oplevert of je niet de luxe hebt van een (geschikt) netwerk, zijn er ook professionals die naar je willen luisteren en met je meedenken, zoals de jeugd- en gezinswerkers van Partners in Welzijn. Steun voor jou als ouder heeft invloed op hoe jij in je vel zit. Om steun vragen is heel normaal en dus niks om je voor te schamen.

 

Vrienden en familie vinden het vaak leuk (leuker dan jij denkt!) om af en toe op te passen. Maak hiervan gebruik als je behoefte hebt aan tijd voor jezelf, aan tijd zonder kinderen. Je bent meer dan alleen ouder. Als je een partner hebt, kun je ook af en toe eens afspreken dat één van jullie op een bepaalde avond thuis is, zodat de ander iets voor zichzelf kan doen.

 

Kijk naar de dingen die goed gaan

Ouder zijn brengt onzekerheden met zich mee. Misschien heb je het gevoel dat er veel van jou als ouder verwacht wordt. Of dat anderen het veel beter doen. Deze druk kan ervoor zorgen dat je je onzeker voelt. Probeer eens te kijken naar wat er goed gaat in de opvoeding. Wat loopt er bij jullie thuis goed? Waar ben jij trots op? Schrijf dit op en hang het ergens op waar je het vaak ziet. Bijvoorbeeld op de koelkast, op de spiegel in je slaapkamer, of als je het niet zichtbaar wilt hebben voor anderen op de binnenkant van de keukenkastjes of kledingkast. Zo zie jij iedere dag opnieuw dat er genoeg dingen zijn waar je trots op mag zijn!

 

Bedenk wat jij belangrijk vindt in de opvoeding

Het helpt als je weet wat jij belangrijk vindt in de opvoeding. Hoe zie jij jezelf als ouder? Wat heb jij meegekregen van jouw ouders? Wat wil jij doorgeven aan je kind? Dit soort vragen kunnen je helpen. Als je helder hebt wat voor jou belangrijk is (en hier prioriteiten in stelt, want vergeet niet: je kunt en hoeft niet álles!), kan dat positief bijdragen aan hoe je je voelt over jezelf.

 

Maak tijd voor jezelf

Je maakt tijd voor jezelf door taken te verdelen. Of door iemand te vragen om iets van je over te nemen. Zoals het huishouden of de zorg voor je kind. Het is belangrijk om te zorgen voor (korte) ontspanmomenten. Misschien lukt het je door tijdgebrek of oppasgebrek nu niet om een hobby of sport vol te houden? Wees lief voor jezelf: kleine momenten van ontspanning zijn ook al heel waardevol. Zoals een tijdschrift lezen op de bank met een kopje thee. Of een kleine wandeling maken in de ochtendzon. Je kunt ook ontspannen als je eens op je gemak in alle rust de boodschappen kunt doen. Of even met een vriend of familielid belt.

 

Meer achtergrondinformatie en tips

 

Het is goed om je te realiseren dat je door het goed zorgen voor jezelf als ouder, ook een belangrijke boodschap meegeeft aan je kind die bijdraagt aan een positief zelfbeeld: dat het de moeite waard is om zichzelf belangrijk te vinden en lief te zijn voor zichzelf. Want:

 

Als we lief zijn voor onszelf en goed voor onszelf zorgen,
kunnen we ook veel beter voor anderen zorgen!

 

Wat als goed voor jezelf zorgen of goed genoeg opvoeden niet lukt?

 

Elke ouder voelt zich wel eens niet fijn. Iedere ouder kent momenten dat er stress ervaren wordt. Elke ouder wil het goed doen en het beste voor zijn of haar kind. Dat is normaal en dat hoort erbij. Té veel stress is echter niet goed. De opvoedingslat té hoog leggen gaat waarschijnlijk teleurstelling, frustratie en vermoeidheid opleveren. Misschien merk jij dat het je niet (meer) lukt om goed voor jezelf zorgen. En dat stressmomenten te vaak voorkomen. Misschien reageer je te vaak boos tegen je kind, of tegen je partner. Of je hebt vaker minder leuke momenten met je kind, dan momenten die leuk zijn. Dan is het belangrijk je zorgen en je gevoel uit te spreken, blijf er niet mee lopen.

 

Misschien kun je het bespreken met iemand uit je eigen netwerk of omgeving? Vraag gerust eens aan andere ouders hoe zij goed voor zichzelf zorgen. Wellicht krijg je handige tips of kun jij hen inspireren! Openheid over dit onderwerp is het halve werk in de weg naar goed genoeg ouderschap en goed zorgen voor jezelf als ouder.

 

Bron: NJI, Kek Mama, Triple P/Positiefopvoeden.nl

 

Vragen? Contact?

 

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 14 januari 2025 | Categorie Baby's, Jongeren, Peuter, Schoolkind, Thema's

Vragen? Neem dan contact op!

Je kunt ons alles vragen over het opvoeden, opgroeien, de verzorging of gezondheid van je baby, peuter, basisschoolkind of jongeren.

Heb je vragen naar aanleiding van de artikelen? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Bel onze professionals

 

Maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur.

Stel je vraag via WhatsApp

 

Maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur.

Onze partners

Opvoeden en opgroeien doe je samen! Wij werken daarom actief samen met gemeenten en partners uit de regio.