Help je kind omgaan met het wereldnieuws

Ziet je kind in de klas, op televisie of op social media nieuws en beelden van oorlog, rampen, en geweld? Schrikt je kind van het nieuws of maakt hij of zij zich zorgen? Wat begrijpt je kind ervan? Het is belangrijk om erover te praten met je kind. Hoe help je je kind omgaan met het wereldnieuws?

We leven in een onrustige tijd. Het nieuws staat bol van oorlog, politieke spanningen op globale en nationale schaal , rampen, (natuur)geweld… Het lijkt nu zelfs ook wat dichterbij ons veilige thuis te komen, nu de overheid ons dringend adviseert om een noodpakket voor 72 uur in huis te hebben.

Ook kinderen krijgen dit mee en horen hier vanalles over. En voor hen is de situatie nog veel meer ongrijpbaar en onbegrijpelijk dan voor ons volwassenen, wat maakt dat er gevoelens van angst, zorgen en onzekerheid kunnen zijn bij kinderen. Hoe ga je daarmee om? Wat vertel je ze wel en wat niet? Hoe help je je kind omgaan met het wereldnieuws?

Beelden van oorlog, rampen en geweld

Ieder kind reageert anders op het zien van deze beelden. Sommige kinderen schrikken en kunnen bang zijn, nachtmerries krijgen of ’s nachts vaker wakker worden. Bang zijn dat het hier ook gaat gebeuren. Terwijl anderen het meer zien als iets dat zich ver van hun huis afspeelt en dat zij niet bang hoeven zijn.

Praten met je kind over oorlog en naar nieuws

• Het Jeugdjournaal is voor kinderen van 9 tot 12 jaar. Kijk er het liefst samen naar. Voor jongere kinderen is het eigenlijk niet geschikt. Ook niet op school, zeker niet als het om slecht nieuws gaat.
• Probeer, voordat je met je kind praat, zelf je emoties onder controle te hebben. Sta regelmatig even stil bij hoe jij zelf praat over de oorlog, hoe je reageert op het nieuws en hoe je je voelt. Blijf kalm als je erover praat waar kinderen en pubers bij zijn. Ze reageren misschien nog meer op je toon dan op je woorden.
• Bang of bezorgd worden zonder dat je iets kunt doen, voelt niet goed voor je kind. Zorg dus dat je kind iets kan doen of afgeleid wordt. Bijvoorbeeld tekenen, verhalen schrijven, praten met volwassenen, geld ophalen voor giro 555, goede uitleg lezen op websites van het Jeugdjournaal, Kidsweek, enzovoort.
• Als je kind erg verdrietig of bezorgd is, denk dan niet dat je de reden daarvan wel weet. Vraag je kind of hij of zij kan vertellen waaróm het bang of verdrietig is.
• Leg uit dat de kans dat er in ons land oorlog komt, heel klein is. Vanaf 10 jaar kun je ook uitleggen waarom je dat denkt. Vertel bijvoorbeeld hoe die oorlog ergens anders begonnen is. Vertel dat er veel mensen bezig zijn om ervoor te zorgen dat de oorlog stopt. En met het helpen van slachtoffers en vluchtelingen.
• Blijf alles net zo doen als anders. Dat geldt voor alle rampen. Regelmaat helpt kinderen.
• Voorkom dat kinderen te veel bewegende beelden zien (via tv of TikTok). Bespreek vanaf 10 jaar dat er ook nepnieuws is.
• Weet dat naar nieuws ook ander verdriet terug kan laten komen. Bijvoorbeeld herinneringen aan een eerder verlies, of oude angsten. Een kind ziet niet op dezelfde manier als een volwassene verschil tussen de ene ramp en de andere.
• Let op of je kind zich anders gaat gedragen. Begin zo nodig zelf nog eens over het onderwerp, maar reageer vooral op wat je kind aangeeft.
• Meer over praten met je kind over oorlog vind je op Bureaujeugdenmedia.nl en op NJI.nl.

Peuters en het nieuws

Peuters kun je het beste zoveel mogelijk afschermen van tv-beelden. Ze kunnen vrijwel niets begrijpen van wat ze zien, en het kan ze alleen maar angstig maken.

4 tot 6-jarigen en het nieuws

Kleuters denken nog heel egocentrisch: als mama huilt, in paniek of bezorgd is, dan denken ze dat dat met henzelf te maken heeft. Daarom is het belangrijk om te voorkomen dat je kleuter geconfronteerd wordt met jouw eigen emoties en zorgen, waarvan het de achtergrond niet kan begrijpen.

Een kleuter begrijpt nog niet dat als er ergens op de wereld bommen vallen, er geen bommen op zijn eigen huis zullen vallen. Ook dát is een gevolg van het egocentrisch denken. Stel hem of haar dus gerust dat de bommen ergens anders vallen en niet hier.

Probeer alles zoveel mogelijk te blijven doen zoals altijd. Kijk geen journaal waar je kleuter bij is, maar stel dit uit tot na de bedtijd.

Heeft je kleuter toch iets gezien of opgevangen? Praat dan samen over wat je kind zag of hoorde op tv of van vriendjes en leg dingen uit. Als je kind schrikt, stel hem of haar dan gerust. Vertel je kind dat de oorlog of de ramp ver weg is en dat de kans heel klein is dat het hier ook gebeurt. Als je zelf geschokt of verdrietig reageert, kan je kind in de war raken. Een kleuter denkt snel dat het zijn of haar schuld is dat mama verdrietig is.

Veel jonge kinderen ‘vinden’ nog niets. Praten is daarom vaak moeilijk voor ze: ze nemen alles op wat ze waarnemen, zonder te oordelen of te evalueren. Vandaar dat deskundigen vaak aanraden om met een kind te gaan tekenen. Of om poppenkast te spelen. Kortom: om andere vormen te zoeken waarin het kind zich kan uiten.

6 tot 10-jarigen en het nieuws

Zorg dat je weet wat je kind over de oorlog of ramp hoort. Vraag op school hoe ze er daar aandacht aan geven. Dring je kind geen nieuws op. Sommige kinderen lijken zich totaal niet te interesseren voor alle narigheid. Laat dat dan zo.

Als je kind zich wel zorgen maakt, hoef je daar niet van te schrikken. Je kind kan daardoor vragen gaan stellen. Neem die vragen serieus en geef eerlijk antwoord. Vraag ook hoe je kind zich voelt. Help bij het woorden vinden voor die gevoelens. Een tekening hierover maken of het op een andere manier in spel te verwerken is nog steeds een goed idee.

10 tot 12-jarigen en het nieuws

Vanaf ongeveer 10 jaar kan je kind zich onveilig voelen door nare nieuwsberichten. Dat komt omdat hij of zij meer gaat begrijpen. Kinderen in de hoogste groepen van de basisschool stellen veel vragen en willen alles weten over bijvoorbeeld bombardementen en vluchtelingen. Ze proberen zelf een mening te vormen en willen weten wat volwassenen vinden. Geruststellen blijft belangrijk.

Vertel dat er op social media ook veel nepnieuws wordt verspreid. Leer je kind opletten waar een  nieuwsbericht vandaan komt.

Pubers en het nieuws

Pubers kunnen heel verschillend reageren. Sommigen krijgen informatiehonger, andere trekken zich terug in een eigen bubbel met vrienden en doen alsof er niets aan de hand is. Emotionele instabiliteit hoort bij deze levensfase, waardoor ze zich ook echt angstig kunnen gaan voelen. Neem het serieus, praat er samen over.

Op deze leeftijd kan het fijn zijn boeken aan te reiken waarin pubers herkenning vinden voor hun emoties. Of waar ze lezen hoe mensen samenwerken in tijden van nood. Ga eens samen langs bij de bieb, of kijk hier. Ook kun je samen films kijken waarin oorlog een thema is. Zoals bijvoorbeeld de klassieker La vita è bella (1997) (Kijkwijzer AL) of De jongen in de gestreepte pyjama (Kijkwijzer 12). Beide zijn mooie, spannende en gelaagde films. Ze leveren gegarandeerd mooie gesprekken op met pubers.

Vertel wat je kind zelf kan doen

Bij naar nieuws of een ingrijpende gebeurtenis kunnen kinderen zich machteloos voelen. Een kind vindt het vaak fijn om ‘nodig te zijn’ en iets bij te dragen. Door iets te doen of te ondernemen kun je samen grip krijgen op de situatie. Je kunt vragen welke ideeën jouw kind heeft om de situatie beter te maken. Ook kan het helpen als jouw kind er kan zijn voor iemand anders die iets ingrijpends meemaakt. Bijvoorbeeld door een kaart te sturen aan iemand die dat volgens jullie nodig heeft. Of door middels een ludieke actie geld in te zamelen voor slachtoffers van een oorlog of ramp. Of door een tekening te maken voor vluchtelingen in de opvang.

Het noodpakket

Het advies om een noodpakket in huis te hebben, is bedoeld om zelfredzaam te zijn tijdens een crisis (zoals bijvoorbeeld stroomuitval, cyberaanval op onze voorzieningen, (natuur)ramp, oorlog) en dient als bescherming van je gezin. Hoe ‘naar’ het ook is en hoe ‘ver van ons bed’ zo’n situatie misschien ook nog lijkt; het kan wel de gemoedsrust vergroten, ook bij je kind. Doordat jullie je goed voorbereid voelen op onverwachte gebeurtenissen. ‘Wij redden het wel samen!’ Overweeg jij zo’n noodpakket samen te gaan stellen of heb je het al in huis? Schat goed in wat je kind aan kan (afhankelijk van leeftijd en persoonlijkheid) en of je je kind hierover vertelt en er bij betrekt. En op welke manier je dat vervolgens doet.

Met een noodpakket ben je in staat om zonder externe hulp te overleven totdat hulp beschikbaar is. Op de website van Playtoprep vind je een handige checklist voor het hele gezin. De Rijksoverheid verwijst naar de website Denkvooruit voor meer informatie over het samenstellen van een noodpakket.

Sluit een gesprek altijd positief af

Een gesprek over nare en akelige gebeurtenissen positief afsluiten is voor iedereen fijn, maar zeker voor kinderen. Zoek samen naar positieve kanten van het verhaal, vertel dat er bijvoorbeeld veel mensen zijn die elkaar steunen, dat er hulp georganiseerd is enzovoort.

Het kan ook fijn zijn om een activiteit te doen waar je bij beweegt. Daardoor kom je even uit het hoofd en lukt het weer te ontspannen. Een kind heeft het ook nodig om vrolijk te zijn. Het hoeft zich niet schuldig te voelen als het na verdrietig nieuws ook gewoon weer vrolijk kan doen.

Benoem wat er goed gaat in jullie gezin, in de buurt waar je woont, in het land of de wereld. En sluit het gesprek af met een opmerking als: ‘We kunnen er altijd nog een keer verder over praten als jij dat wil.’ Zodat jouw kind weet dat het altijd bij jou mag terugkomen met vragen.

(bron: Groeigids.nl, Bureau Jeugd en Media, NJI)

Wanneer hulp zoeken?

Merk jij dat het niet goed lukt om bovenstaande tips toe te passen, of heb je dit al geprobeerd maar werkt het niet voldoende? Overweeg dan om dit eens te bespreken met iemand die je vertrouwt of om ondersteuning te vragen bij een professional.

Je kunt in de regio 046 bijvoorbeeld heel laagdrempelig terecht bij de jeugd- en gezinswerkers / schoolmaatschappelijk werkers van Partners in Welzijn. Zij staan met een luisterend en niet oordelend oor voor jou als ouder klaar en zoeken met je mee naar verbetering van de situatie.

Ook bij de kind- en jeugdpsychologen van het Centrum voor Jeugd en Gezin kan je kind terecht als er bijvoorbeeld sprake is van angstgevoelens.

En als je kind naar een peuterspeelzaal of buitenschoolse opvang gaat, bijvoorbeeld van MIK & Spelenderwijs Kinderopvang, bespreek het dan ook eens met de pedagogisch medewerker.

Je mag ook altijd om tips vragen bij de Jeugdgezondheidszorg van de GGD-Zuid Limburg.

Ook interessant om te bekijken

Hieronder vind je een aantal items (artikelen en webinars) die gemaakt zijn door Opgroeienin046.nl die je mogelijk ook interessant vindt na het lezen van dit artikel:

Lezen

• Tips voor ouders van schoolkinderen na een ingrijpende gebeurtenis
• Tips voor ouders van tieners na een ingrijpende gebeurtenis
• Tips voor jongeren: hoe ga je om met een ingrijpende gebeurtenis?
• Emotionele opvoeding, oftewel: leren omgaan met emoties (m.m.v. CJG)
• Kindervragen over de dood
• Kinderen en rouw
• Hoe ga je om met bezorgdheid, beschermen en loslaten van je kind?

Kijken

• Hooggevoeligheid | webinar
• Een puber in huis; waar is de handleiding? | webinar
• Hoogbegaafdheid | webinar

>> mogelijk ook interessant: Op donderdag 5 juni 2025 om 20:00 kun je het live webinar: ‘Stress, somberheid en angst bij pubers; wat is (niet) normaal?’ volgen. Meer info en aanmelden via de link.

Op zoek naar informatie over een ander opvoed-thema?

Gebruik dan de zoekfunctie op onze website, je vindt deze bovenaan de homepage, bij het vergrootglas. Typ het woord of een (deel van een) zin waar jij iets over wil weten, en je vindt vanzelf alle artikelen en webinars die met jouw vraag te maken hebben.

Staat wat jij zoekt er niet bij? Laat het ons gerust weten via onderstaande contactgegevens.

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 22 mei 2025 | Categorie Jongeren, Peuter, Schoolkind, Thema's