Ouderschap | Zomervakantie… Tijd voor jezelf? Of vakantiestress?

Jippie, het is bijna zomervakantie! Tijd voor zon, ijsjes, zee, zwembad en lekker ontspannen. Misschien ga je wel op vakantie met je gezin, of je blijft lekker thuis. Wat een rust de komende weken! Zomervakantie, eindelijk tijd voor jezelf en je gezin… maar waar komt dat vervelende gevoel dan toch vandaan? Is het vakantiestress?

Uit diverse onderzoeken blijkt dat vakantie een grote stressfactor is. Op het moment dat we éindelijk op dat felbegeerde strandbedje liggen met onze voeten in de zee, zijn we er na al die stress ook écht aan toe.

Vooral moeders hebben het zwaar, bleek uit het het rapport ‘Lekker vrij’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Atria, het kenniscentrum voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis.

Moeders en vaders in de vakantie

Hoe is het bij jou thuis geregeld? De zorg voor de kinderen ligt volgens dit rapport in elk geval nog steeds grotendeels bij vrouwen. Dat komt omdat zij vaker een parttime baan hebben dan mannen en dus vanzelf meer tijd doorbrengen met de kinderen. Maar moeders voelen ook echt meer druk om zich bezig te houden met de kinderen. In de praktische zorgtaken, maar ook het voortdurend in hun hoofd bezig zijn met het welzijn van iedereen en het gevoel hebben alles te moeten regelen (’emotion work’, of ‘mental load’ genoemd).

Vaders blijken meer en ook zorgelozer te genieten van de vrije tijd met hun kinderen. Ze kunnen beter loslaten, het huishouden laten voor wat het is en de kinderen lekker laten aanrommelen. Moeders voelen zich sneller schuldig wanneer ze voor zichzelf kiezen. De onuitgesproken sociale afspraak dat je als moeder hoofdverantwoordelijk bent én de (eigen) verwachting van wat een goede moeder allemaal doet, is voor veel moeders voelbaar. Het gevolg daarvan is dat de vrije tijd van moeders meer kindgebonden is en meer zorgtaken bevat dan die van vaders. En dat gaat tijdens de vakantie onverminderd door. Veel vaders doen wel een heleboel tijdens de vakantie, daar ligt het niet aan. Het is de sociale druk en een gevoel van ‘moeten’ die veel moeders vanuit zichzelf en eigen (of aangeleerde) overtuigingen ervaren.

Vakantiestress

Het is dus volledig normaal dat bij de gedachte aan de zomervakantie ook de stress een beetje toeslaat. Of je nu moeder of vader bent, hoe je de rollen en taken thuis ook verdeeld hebt. Het is echt niet allemaal rozengeur en manenschijn, die zomervakantie. Of om in het thema te blijven: BBQ-geur en zonneschijn.

Want 6 of 7 weken de kinderen volledig thuis (terwijl jij misschien nog wel gewoon moet werken, of een groot deel van de vakantie) is nogal een verandering. Het vraagt om flink wat aanpassingsvermogen. Hoe hou je je nieuwsgierige peuter bezig al die tijd? Wat kan je sportieve tiener gaan doen als ie zich verveelt? Wie past er op je kind als jij moet gaan werken? Hoe ga je nou al die vakantiespullen voor het hele gezin ingepakt krijgen terwijl je kroost om aandacht vraagt? Gaat het eigenlijk wel lukken om tot rust te komen op vakantie? En als je niet op vakantie gaat; wat kun je dan doen om het toch leuk te hebben in deze periode?

Vakantiestress bij ouders is een veelvoorkomend fenomeen, waarbij je je tijdens vakanties eerder gestrest voelt dan ontspannen. Het is dus niets om je voor te schamen, waarschijnlijk herkent élke ouder dit wel in enige mate! We hebben het er alleen niet zo graag over, want vakantie hoort toch leuk te zijn?

Oorzaken van vakantiestress bij ouders

Veranderde routines

Kinderen kunnen moeite hebben met de verandering van hun dagelijkse routine. Dit kan tot onrust en ander gedrag leiden (bijvoorbeeld moeite met slapen, prikkelbaar zijn, huilen) wat stressvol kan zijn voor jou als ouder. Veel kinderen hebben, zeker als ze erg gevoelig zijn, een soort wenperiode nodig. Sommige kinderen weten even niet wat ze met zichzelf en al die vrije tijd aan moeten en gaan zich vervelen of raken uit hun doen. Omdat het ritme en de structuur van school en opvang weg is. Ook voor ouders is dit een behoorlijke overgang, want plotseling ligt daar een gapend gat aan vrije tijd wat gevuld moet worden.

Hoge verwachtingen

Omdat je hier al het hele jaar naar uitkijkt, kan het zijn dat je onrealistisch hoge verwachtingen hebt van hoe de vakantie moet verlopen. Bovendien zie je op Instagram dat de moeder van een klasgenootje van je zoon zich te pletter zit te genieten en relaxen. Dit kan leiden tot teleurstellingen en stress, als de werkelijkheid bij jou anders blijkt.

Gebrek aan tijd voor jezelf

Als ouder kun je moeite hebben om tijd voor jezelf te vinden en te ontspannen tijdens de vakantie, vooral als je de hele dag voor de kinderen moet zorgen.

Financiële zorgen

De kosten van een vakantie kunnen voor sommige ouders een extra bron van stress zijn. En als je niet op vakantie gaat maar wel leuke uitstapjes wil ondernemen, kan je dat als ouder behoorlijk wat zorgen en stress opleveren.

Werkdruk

Voordat jouw verlof begint werk je nog even extra hard om alles af te krijgen. Zodat er na je vakantie geen werk meer op je ligt te wachten. Je gaat ervan uit dat het van je verwacht wordt dat je dit doet. En je wil je collega’s natuurlijk niet belasten met jouw werk. Het gevolg kan zijn dat je oververmoeid aan je vakantie begint en tijd nodig hebt om bij te komen. In het ergste geval stort je in op je vakantie, waardoor je er niet volledig van kunt genieten.

Tips om vakantiestress te verminderen

Omschakeltijd

Neem de tijd om ‘om te schakelen’, gun je kind én jezelf een wenperiode. Aan het begin van de zomervakantie als school wegvalt, maar ook de eerste dagen dat je zelf vrij bent of op je vakantiebestemming bent. Wees mild voor je kind, maar ook voor jezelf!

Maak de vakantie voorspelbaar

Zorg dat de vakantie voorspelbaar is voor je kind. Als kinderen weten waar ze aan toe zijn, geeft dat een gevoel van veiligheid en rust. Bespreek van tevoren wat jullie wanneer gaan doen, wanneer en waar jullie op vakantie gaan enz.

Op vakantie werkt het goed om ‘s ochtends de dag door te nemen en te bespreken wat er die dag allemaal gaat gebeuren. Als volwassene wil je immers ook graag weten waar je aan toe bent als iemand anders iets organiseert. Voor kinderen is dat net zo! Stel je maar eens voor: je hebt je net bedacht om te gaan lekker in het zwembad te springen en plotseling moet je mee naar het strand. Kinderen kunnen hier een driftbui over krijgen. Omdat ze al iets anders in hun hoofd hadden, terwijl ze naar het strand gaan op zich hartstikke leuk vinden. Door een goede voorbereiding ben je dit voor en voorkom je boze en verdrietige snoetjes.

Stel grenzen aan werk

Je probeert in de week voor je op vakantie gaat nog snel al je werk af te maken. Eigenlijk is het veel te veel en het gevolg is dan ook dat je uitgeput aan je vakantie begint. De eerste week heb je nodig om bij te komen.

Het is beter om een reële planning te maken en je grenzen goed te bewaken. Stel prioriteiten en bespreek met je leidinggevende wat de verwachtingen zijn als je op vakantie gaat. Voorkom dat je op de laatste dag voor je vakantie extra hard moet werken. Lukt het niet om al je werk af te krijgen? Zorg dan dat je taken op tijd overdraagt aan een collega.

Zorg voor structuur in de dag

Sommige kinderen hebben veel behoefte aan structuur en duidelijkheid, ook in de zomervakantie. Als je kind hier thuis veel behoefte aan heeft, dan geldt dat al helemaal op vakantie. Houd zoveel mogelijk vast aan de ritueeltjes van thuis, bijvoorbeeld bij het naar bed gaan. Merk je dat je kind gebaat is bij veel structuur, zorg dan dat je elke dag eenzelfde soort structuur volgt. Bijvoorbeeld rond dezelfde tijd opstaan, samen ontbijten, ‘s ochtends een uitstapje maken en dan ‘s middags tijd om te relaxen. Vaste routines geven een kind houvast en daar worden ze rustig van.

Zorg voor quality time

Plan quality time in met de kinderen, maar zorg ook voor quality time voor jezelf. Kinderen willen niets liever dan alle aandacht van papa of mama, zeker in de vakantie. Dus dit is het perfecte moment om je smartphone uit te zetten en er helemaal te zijn voor de kinderen. Snak je ernaar om zelf een boek lezen in het zonnetje? Speel dan eerst met de kinderen en neem daarna dat relaxmomentje voor jezelf. Je zal je kinderen zien genieten en merken dat ze een stuk gezelliger en meegaander zullen zijn.

Communiceer met je partner en zorg voor je relatie

Als je samen aan de zomervakantie begint met de andere ouder van je kinderen, of de vakantieperiode in gaat met een andere (opvoed)partner, blijf dan goed met elkaar communiceren. Over jullie verwachtingen, jullie wensen, de taakverdeling, hoe jullie dingen aanpakken. Bedenk een manier waarop jullie beiden ook echt af en toe tijd voor jezelf kunnen nemen, want voordat je het weet wordt je helemaal opgeslokt door het gezin. Papa doet met de kinderen de boodschappen, mama leest lekker een boek in de hangmat. De ene ouder maakt een fietstochtje met de kids, de andere ouder kan naar het museum dat veel te saai is voor de kinderen.

En vergeet ook niet goed voor jullie relatie te zorgen; juist nu de waan van alledag en de drukte wegvalt en er meer ruimte en tijd komt voor ontspanning, is het een perfect moment om weer eens even echt te connecten met je partner!

Vraag om hulp

‘It takes a village to raise a child‘ is een bekend Afrikaans gezegde. Het onderdeel ‘school’ en soms ook ‘opvang’ valt weg in de zomervakantie… wie woont er nog meer in jouw village? Aarzel niet om hulp te vragen aan familie, vrienden of professionals als je het even zwaar hebt. Voor een luisterend oor, of voor een praktische daad. Maak bijvoorbeeld een aantal wederzijdse speelafspraakjes met dat leuke meisje 2 straten verder; zo hebben jullie als ouders ombeurten even een hele middag je handen vrij. Of vraag om een logeerpartijtje bij opa en oma, zodat jij in alle rust de vakantiekoffers kunt inpakken.

Heb je financiële zorgen als je aan de zomervakantie denkt? Of weet je niet waar je het geld vandaan moet halen om je kind een fijne zomervakantie te bezorgen? Lees dan ook het artikel ‘Doe de potjes check‘, wie weet zijn er mogelijkheden.

Wees flexibel en omarm imperfectie

Wees bereid om je plannen aan te passen en te improviseren, niet alles hoeft perfect te zijn. Het is normaal dat er af en toe iets misgaat of dat de kinderen zich vervelen. Probeer je verwachtingen over de vakantie realistisch te houden, en weet dat er mindere dagen zullen zijn, of dat dingen anders zullen gaan dan bedacht. Vertrouw op de veerkracht die jullie hebben als gezin. Als ouder kun je door het hele jaar heen aan je veerkracht werken, door goed te zorgen voor jezelf.

(Bron: Kiind, Psyned, Psychogoed)

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 27 juni 2025 | Categorie Baby's, Jongeren, Ouderschap, Peuter, Schoolkind