Omgaan met de zelfstandigheid van je puber

In de puberteit verandert er veel. Pubers ontdekken wie ze zijn, maken zich los van hun ouders en hebben last van hun humeur. Ze worden ook steeds zelfstandiger. Hoe ga je als ouder om met die groeiende zelfstandigheid van pubers? Hoe kun je je kind ondersteunen en aanmoedigen om zelfstandig te worden en zelfvertrouwen te krijgen?

Veranderingen in de puberteit

In de puberteit vinden er allerlei ontwikkelingen in de hersenen plaats. De hersenen moeten zich nog meer ontwikkelen dan we vroeger dachten. Pubers hebben daardoor soms moeite met concentreren. Ze zien niet altijd de gevolgen van hun keuzes.

Ook het lichaam van tieners ontwikkelt zich onder invloed van hormonen in de richting van volwassenheid. Dat gebeurt niet bij iedereen op dezelfde leeftijd. Meisjes beginnen eerder met een snelle groei dan jongens.

Kinderen krijgen in de puberteit seksuele gevoelens en gaan zich anders gedragen. Ze veranderen en groeien ook op sociaal en emotioneel gebied.

De overgang naar de middelbare school en alle lichamelijke veranderingen verlopen makkelijker voor pubers die zich snel aanpassen. Andere kinderen hebben wat meer tijd en steun nodig. Reageer rustig op de veranderingen. Laat merken dat je je kind begrijpt. En ook dat je vertrouwen in hem of haar hebt. Dat je overtuigd bent dat je puber nieuwe situaties aankan.

Op zoek naar een eigen identiteit

Pubers groeien toe naar zelfstandigheid. Ze zijn veel met zichzelf bezig en gaan ontdekken wie ze zijn: ze ontwikkelen hun eigen identiteit. Ze kijken kritisch naar zichzelf. Wat kan ik, hoe zie ik eruit? Ze zijn daar onzeker over en daardoor ook kwetsbaar.

• Pubers vinden hun ‘culturele identiteit’ belangrijk; tot welke groep behoor ik?  Ze kunnen zich afvragen of ze Turk of Marokkaan of Surinamer zijn of Nederlander. Vegetariër of dierenbeschermer. Jehovagetuige of atheïst.
• Tieners zoeken idolen als voorbeelden. Bijvoorbeeld zangers, vloggers en influencers.
• Wie ze nu zijn, benadrukken kinderen in deze leeftijd vaak met kleding. Sommige tieners kiezen voor een eigen stijl. Bijvoorbeeld zwarte gothic kleding, of bijvoorbeeld voor een sexy, chique of sportieve stijl. Moslimmeisjes kiezen soms ineens voor een hoofddoek, ook als ze die aanvankelijk niet zijn gaan dragen.

Steeds meer zelfvertrouwen en zelfstandigheid

Jongeren met genoeg zelfvertrouwen kunnen al veel zelfstandig doen. Ze kunnen zelf keuzes maken op school en in hun vrije tijd. Ze kunnen zelf een baantje zoeken en zelf hun eigen kleren kopen. De zelfstandigheid van pubers groeit naarmate ze ouder worden.

Het is goed om je kind dat soort dingen alleen te laten doen, maar denk wel mee. Praat samen over de voordelen en nadelen van bepaalde keuzes. Pubers denken dat ze al veel kunnen, maar zien niet altijd de gevolgen. Probeer samen te kijken wat kan en wat passend is.

Houd in het omgaan met je kind rekening met zijn of haar karakter. Is je puber vaak afwachtend en neemt hij of zij toch eens een nieuw initiatief? Geef dan een compliment. Denkt je kind goed na voordat hij of zij iets doet, terwijl dat niet altijd lukt? Vertel je kind vooral wát het goed doet of heeft gedaan.

Pubers maken zich los van ouders

• Ze willen zelf beslissingen nemen.
• Ze willen experimenteren en hebben daarvoor meer vrijheid nodig.
• Ze zetten zich soms af tegen hun ouders door bijvoorbeeld bepaalde kleding of ander gedrag.
• Ze snappen er niets van dat ouders wel eens ongerust zijn.
• Soms kiezen pubers een andere volwassene als praatpaal.
• Ze krijgen hechtere vriendschappen en de invloed van hun vrienden wordt groter dan die van hun ouders.

Help je puber bij de sociale en emotionele ontwikkeling

Pubers leren zichzelf steeds beter kennen. Ze kunnen zich steeds beter inleven in anderen en steeds beter samenwerken. Ze leren zich in te houden, beter te luisteren naar anderen en door te zetten. Ze voelen ook steeds beter aan aan welke regels ze zich moeten houden.

Als ouder kun je je kind helpen zich sociaal en emotioneel goed te ontwikkelen:

• Laat zien dat je betrokken bent bij je kind en dat je er voor hem of haar bent. Laat ook zien dat je trots bent op hoe je kind zijn of haar best doet.
• Je kunt pubers helpen naar zichzelf te kijken door hun gedrag en gevoelens te beschrijven en te vragen waarom ze iets doen.
• Kijk ook goed naar wat je kind drijft. Zelf let je misschien op prestaties en rapportcijfers, maar je kind is waarschijnlijk bezig met eigen dingen en ervaringen opdoen. Het is fijn voor pubers als je dat begrijpt en er interesse voor hebt.
• Moedig je kind aan onafhankelijk te zijn en uit zichzelf ergens aan te beginnen.

Humeurig zijn hoort erbij

Tieners kunnen op het ene moment de slappe lach hebben en een halfuur later heel chagrijnig zijn. Ze willen op deze leeftijd graag nieuwe dingen uitproberen en onafhankelijker worden.

Daardoor lopen ze nogal eens tegen de grenzen op, die ouders aan hen stellen. Ze gaan soms graag tegen je in. Ze willen op hun eigen manier leven, en kunnen daardoor ruzie krijgen met ouders en leraren. De groeiende zelfstandigheid van pubers kan nog wel eens voor meningsverschillen en conflicten zorgen in menig gezin, dat is heel normaal.

• Het is goed dat je grenzen blijft stellen.
• Het werkt positief als je open met je kind praat. Accepteer het als je puber ergens anders over denkt dan jij. Durf zelf ook van mening te veranderen.
• Je kind kan zich goed persoonlijk ontwikkelen als je duidelijke en haalbare verwachtingen van je kind hebt. En als je zijn of haar onafhankelijkheid respecteert.

Je kind kan zich ook gaan terugtrekken en nog maar weinig vertellen. Dit hoort bij het volwassen worden. Dit betekent niet dat je geen goede relatie met je kind hebt. Het is een teken dat je kind volwassen aan het worden is.

Moeheid hoort bij deze leeftijd

Is je kind vaak moe, slaapt hij of zij lang uit en hangt hij of zij veel op de bank? Dat is op deze leeftijd heel normaal. In de puberteit groeien jongeren hard en worden ze vruchtbaar. Dat kost veel energie. Ze hebben daarom ook veel slaap nodig: ongeveer 9 tot 10 uur per nacht.
Maar omdat pubers pas later op de avond moe worden, zullen ze lang willen opblijven. Ze moeten dan eigenlijk ook later opstaan om toch die 9 tot 10 uur slaap te krijgen… maar dat kan natuurlijk niet. Want ze moeten op tijd naar school. Menig puber slaapt hierdoor vaak te weinig.

(Bron: Groeigids.nl)

Wanneer hulp zoeken?

Merk jij dat het niet goed lukt om bovenstaande tips toe te passen, of heb je dit al geprobeerd maar werkt het niet bij jouw puber? Overweeg dan om dit eens te bespreken met iemand die je vertrouwt of om ondersteuning te vragen bij een professional.

Je kunt in de regio 046 bijvoorbeeld heel laagdrempelig terecht bij de jeugd- en gezinswerkers / schoolmaatschappelijk werkers van Partners in Welzijn. Zij staan met een luisterend en niet oordelend oor voor jou als ouder klaar en zoeken met je mee naar verbetering van de situatie. Zo bieden zij bijvoorbeeld de cursus ‘Omgaan met pubers‘ aan.

Ook interessant om te bekijken

Hieronder vind je een aantal items (artikelen en webinars) die gemaakt zijn door Opgroeienin046.nl, passend bij dit thema.

Lezen

• Help jouw puber een positief zelfbeeld te ontwikkelen (professional blog PIW)
• Zo stel je grenzen voor je puber
• Grenzen stellen of straffen
• Naar de brugklas
• Help mijn kind is brugklasser (ouderblog)

Kijken

• Seksuele ontwikkeling online | webinar
• Een puber in huis | webinar
• Help mijn kind gaat naar de brugklas | webinar
• Digitale balans | webinar
• Mijn kind is online, wat nu? | webinar

Op zoek naar informatie over een ander opvoed-thema?

Gebruik dan de zoekfunctie op onze website, je vindt deze bovenaan de homepage, bij het vergrootglas. Typ het woord of een (deel van een) zin waar jij iets over wil weten, en je vindt vanzelf alle artikelen en webinars die met jouw vraag te maken hebben.

Staat wat jij zoekt er niet bij? Laat het ons gerust weten via onderstaande contactgegevens.

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 18 maart 2025 | Categorie Jongeren, Schoolkind, Thema's