Help jouw puber een positief zelfbeeld te ontwikkelen | PIW blogt

Is jouw puber soms onzeker? Dan hoeft dat op zich geen reden tot zorg te zijn. Onzekerheid hoort er (tot op zekere hoogte) bij in de puberteit. Toch kun je als ouder een aantal dingen doen om je kind te ondersteunen in het ontwikkelen van een positief zelfbeeld. Welke dat zijn, vroegen wij aan Shanna Boetskens, schoolmaatschappelijk werker in het voortgezet onderwijs en het MBO, werkzaam bij Partners in Welzijn.

“Tijdens de puberteit verandert er op verschillende gebieden veel voor je kind. De groei naar volwassenheid begint, het lichaam verandert, je kind maakt de overstap naar een nieuwe school, krijgt nieuwe vrienden en er wordt meer van hem of haar verwacht. Invloeden van buitenaf gaan een steeds grotere rol spelen, denk aan social media en de mening van leeftijdsgenoten. In deze leeftijdsfase maken kinderen zich los van hun opvoeder(s). Ze halen hun ankers in en verlaten hun veilige en bekende haven bij jou als ouder. Het is tijd om de wereld en zichzelf te gaan ontdekken. Deze ontdekkingstocht zorgt voor veel verandering en vaak ook onzekerheid.

Je puber vaart zijn eigen koers en neemt langzaam afstand. Dit is goed voor zijn ontwikkeling, want zo kan hij ontdekken wie hij is.  Als ouder is dit een uitdagende fase omdat je moet wennen aan de grote verandering die jouw kind doormaakt. Je kijkt toe, en af en toe is er ruimte om bij te sturen, maar soms ook niet. Pubers denken en willen het allemaal zelf kunnen en dat is goed, want zo leren ze om zelfstandig en onafhankelijk te zijn. Bij deze ontdekkingstocht horen verwarrende gedachtes en emoties en zoeken pubers naar iemand waar ze deze mee kunnen delen. Deze persoon kun jij als ouder zijn. Graag delen we een aantal dingen die je kunt doen om je kind te ondersteunen in het ontwikkelen van een positief zelfbeeld.”

Kijk eerst naar jezelf

“Om maar meteen met de deur in huis te vallen… het positieve zelfbeeld van jouw kind begint bij jouzelf. Als ouder geef je het voorbeeld, jij leeft het leven voor als het ware. Dus is het belangrijk om jezelf zo nu en dan eens af te vragen hoe jij over jezelf denkt en praat. Stel jezelf bijvoorbeeld maar eens de vraag: hoe kijk ik naar mezelf in de spiegel? Wat vertel ik anderen over mezelf? Oordeel ik over een vriend net zo hard als over mezelf? Of ben ik voor een vriend milder? Indien de conclusie is dat je meer positief over jezelf mag denken en praten, dan is dat een mooi vertrekpunt. Wees lief en mild tegenover jezelf. Daarmee leer jij je kind dat het dit ook mag doen.”

Erken de veranderingen die je kind doormaakt

“De puberteit is vaak het eerst te herkennen aan veranderingen van het lichaam. Een groeispurt, lichaamsbeharing, rondere vormen, noem maar op. Het ene kind zit hier wel op te wachten, het andere totaal niet. Misschien krijgen vriendinnetjes van je dochter al beginnende borsten, en zij nog niet. Of heeft je zoon de baard in de keel en slaat zijn stem regelmatig over. Dit kan onzekerheid oproepen.

Wees open over de ontwikkeling van het lichaam van je kind. Het is niks geks, het hoort erbij. Je puber vindt het misschien ongemakkelijk om hier over te praten, en aan de andere kant is het misschien juist fijn om te kunnen benoemen wat er allemaal verandert.

Herinner je kind eraan dat het lichaam nog veel meer zal veranderen, ook nog als hij of zij volwassen is, en dat wat hij of zij nu in de spiegel ziet, in de toekomst weer anders zal zijn. Deel bijvoorbeeld dat jij ook te maken hebt met een veranderend lichaam, of vertel hoe het voor jou was toen jouw lichaam veranderde in de puberteit. Dit kan ruimte bieden om een gesprek aan te gaan vanuit kwetsbaarheid.”

Stimuleer je kind om verder te kijken dan uiterlijk

“Leer je kind dat het lichaam zoveel meer is dan alleen maar uiterlijk verschijn. Benoem dat ons lichaam fantastisch werkt. Dat het kan rennen, dansen, zwemmen, klimmen en voetballen. Dat een wondje vanzelf geneest, dat het lichaam zich aanpast aan koude of aan warmte, dat het signalen van gevaar waarneemt en dat het soms al behoeftes aangeeft die jij in je hoofd met je brein nog helemaal niet gewaar bent. Kortom: een wonderbaarlijk apparaat waar je blij mee mag zijn!”

Houd social mediagedrag in de gaten

“Social media beïnvloeden kinderen enorm. Op sociale media zien kinderen populaire vloggers die zich op een bepaalde manier presenteren. Ze zien nieuwe trends op gebied van uiterlijk, haarstijl, make-up en kleding. Korte buiktruitjes tonen smalle wespentailles, zwetende spierbundels in de sportschool is een way of life, en filters verfraaien gezichten op foto’s. De meest luxe skincare producten worden aangeprezen, alsof je echt niet zonder of met minder toe kan.

Het is uitdagend om alles in de gaten te houden wat zich op social media afspeelt. Toch kun je als ouder interesse tonen en vragen stellen. Vraag je kind welke mensen het volgt en waarom juist deze mensen interessant zijn. Welke berichten en foto’s deelt je kind van zichzelf? Deze vragen bieden ruimte om in gesprek te gaan over welke gevoelens social media teweegbrengen.”

Focus op het positieve

“Concentreer je niet op wat je kind niet goed doet, maar juist op wat het wél goed doet. Het gedrag van pubers kan voor jou als ouder onbegrijpelijk zijn. Toch proberen ze hun best te doen en zijn ze op zoek naar de erkenning van hun ouders. Voor je het weet ben je thuis de hele dag aan het corrigeren en mopperen, en daar wordt niemand blij van.

Focus op het positieve gedrag van je kind. Benoem wat je ziet en vertel wat het positieve gedrag met jou doet.

Een voorbeeld: ook al is het de afspraak dat je zoon na school de vaatwasser uitruimt, toch kun je er een complimentje over geven. Zeg bijvoorbeeld dat je het fijn vindt dat hij dit doet en dat het jou enorm helpt als de vaatwasser is uitgeruimd als jij start met koken. Ook al laat hij het misschien niet merken, hij zal dit op z’n tijd heel erg waarderen.”

Wist je dat…
het puberbrein extra gevoelig is voor beloning? Dus ook voor een compliment van jou als ouder!

Leef je in, in zijn of haar leefwereld

“Observeer waar je kind zich mee bezighoudt en probeer te ontdekken wat de interesses van je kind zijn. Je zoon zit misschien graag uren te gamen, maar welk spel speelt hij eigenlijk? En met wie? Wees hier nieuwsgierig naar en probeer (zonder oordeel) te ontdekken wat hij hier zo leuk aan vindt. Misschien kun je wel een keer samen gamen, om het zelf te ervaren.

Probeer je kind te stimuleren in de activiteiten die zijn of haar interesse hebben.”

Zoek de verbinding op

“Als je kind minder tegen je gaat praten in de puberteit, is dat heel normaal. Het is niet dat het niks met je wil delen, of moedwillig zijn of haar gevoelens verborgen wil houden, of dat er echt iets mis is. Je kind zit soms in de knoop met zichzelf en begrijpt dan zelf ook niks van zijn gevoelens en gedrag. Als ouder kun je het gevoel hebben dat je kind jou niet wil toelaten en afstand neemt.

De werkelijkheid is dat je kind op zoek is naar verbinding. Zoek deze verbinding op door activiteiten samen te ondernemen. Ga samen wandelen, sporten, koken of iets anders waar je kind blij van wordt. Een activiteit waarin jullie bewust met elkaar verbinden schept ruimte om tijdens het bezig zijn met elkaar in gesprek te gaan. Jouw kind zal tijdens een activiteit meer open staan om een gesprek met je aan te gaan, dan dat je tegenover elkaar aan tafel zit en het ergens over moet hebben.”

Stimuleer vriendschappen

“Eén van de ontwikkelingstaken van pubers is het zich losmaken van hun ouders. De mening van leeftijdsgenoten wordt vele malen belangrijker dan de de mening van jou als ouder. Je puber gaat naar buiten, gaat vriendschappen aan en leert daarin heel veel over zichzelf. Het ene kind legt gemakkelijk contact met anderen, het andere kind is wat meer op zichzelf en vindt dit lastiger. Toch zijn vriendschappen ontzettend belangrijk voor het zelfvertrouwen van je puber. Stimuleer hem of haar om vriendschappen aan te gaan en te onderhouden. Toon interesse, onthoud de namen van beste vrienden en nodig ze thuis uit.”

Maak ruimte voor eigen verantwoordelijkheid

“Geef je kind de ruimte om fouten te maken en hiervoor zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen. Pubers hebben de ruimte nodig om te vallen, weer op te staan en een oplossing te vinden. Toon interesse en vraag je puber hoe hij het ziet en hoe hij het een volgende keer anders zou kunnen doen. Wees geduldig en geef constructieve feedback. Benoem dus niet alleen wat er fout ging maar geef eerst een compliment, benoem vervolgens wat er in de toekomst beter kan en sluit af met een compliment. Je puber krijgt hierdoor opbouwende feedback en weet wat hij in de toekomst anders kan doen.

Kijk niet alleen naar het resultaat, maar zeker ook naar de intentie waarmee je kind iets doet.

Een voorbeeld: de afspraak is om ’s avonds om tien uur thuis te zijn, en niet alleen naar huis te fietsen, maar samen met een vriend of vriendin. Je dochter wil op tijd vertrekken, maar haar vriendin heeft haar drankje nog niet op en moet nog naar het toilet. Ze vertrekken iets later, maar komen wel samen naar huis. Dan zou je boos kunnen worden omdat ze een kwartier te laat is, want: afspraak is afspraak. Je kan ook aangeven dat je het fijn vindt dat ze samen met haar vriendin naar huis is gefietst en niet in haar eentje. Maar dat je wel bezorgd was, omdat ze niet op de afgesproken tijd thuis was.

Het gesprek kan gaan over hoe de avond verlopen is en wat ze anders had kunnen doen. Bijvoorbeeld: jou een appje sturen dat ze eraan komt, zodat je niet ongerust hoeft te zijn. Of een volgende keer duidelijk met haar vriendin afspreken hoe laat ze moeten vertrekken om op tijd thuis te zijn.”

Meer weten?

Heb jij een (bijna) puber in huis? Wil je graag meer weten over de veranderingen die je kind doormaakt in het lichaam en brein? En wil je handvatten hoe hiermee om te gaan?

• Meld je dan aan voor de cursus Omgaan met pubers.
• Of kijk het webinar Een puber in huis … waar is de handleiding? terug.

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 18 juni 2024 | Categorie Jongeren