Angst

Ieder kind is wel eens bang. Bang zijn is normaal en soms zelfs nuttig, om te waarschuwen bij gevaar. Bij elke leeftijd horen andere angsten. Als je kind 4 of 5 jaar is, heeft het heel veel fantasie. Daar kan het soms bang van worden. Gordijnen kunnen er bijvoorbeeld ineens uitzien als spoken. Dit soort angsten gaat vanzelf over. Je kunt je kind helpen door er samen over te praten. Neem je kind serieus. Angsten die veel voorkomen bij basisschoolkinderen zijn: angst voor alleen zijn, het donker, onweer, honden (of andere dieren), een ongeluk, brand of een inbreker in huis. Ook kan je kind bang zijn dat jou iets overkomt.

Bang zijn van 6 tot 8 jaar

Als je kind ouder wordt, leert hij of zij steeds meer over ‘goed en fout’. Daarmee kan ook de angst ontstaan om dingen fout te doen. Dit heet faalangst. Vanaf ongeveer 8 jaar herkennen kinderen beter het verschil tussen echt en fantasie. De angsten door fantasie verdwijnen tussen 6 en 8 jaar, hoewel ze soms nog wel te merken zijn. Soms komen er andere angsten. Zo kan je kind bijvoorbeeld opeens bang zijn voor de dood. Op deze leeftijd beginnen kinderen te begrijpen dat opa of oma die dood is, echt niet meer terugkomt. Ze kunnen bang worden om jou te verliezen, of allebei de ouders. Dit zijn meestal maar korte momenten van angst. Even later zijn ze die weer vergeten.

>>Schrijf je hier in voor het webinar over ‘Zelfvertrouwen’ op dinsdag 17 juni 2025, voor ouders en opvoeders van kinderen tussen de 4 en 9 jaar:

Bang zijn tussen 8 en 12 jaar

Kinderen in deze leeftijd vinden het belangrijk om vrienden te hebben. Ze willen erbij horen en hetzelfde zijn als anderen. Als je kind denkt anders te zijn dan andere kinderen, maakt het zich daar misschien zorgen over. Sommige kinderen zijn bang om afgewezen te worden of om kritiek te krijgen. Je kunt daar samen over praten. Geef je kind het gevoel dat hij of zij ‘goed is zoals hij of zij is’. Dit is goed voor het zelfvertrouwen.

Bij het ouder worden kan je kind zich steeds beter voorstellen hoe iets in de toekomst kan gaan. Omdat kinderen steeds meer weten over de wereld, kunnen ze ook bang zijn voor dingen die misschien nog gaan gebeuren. Denk bijvoorbeeld aan oorlog. Dat zien ze tenslotte iedere dag op het Jeugdjournaal. Aan de andere kant gaan ze steeds beter het verschil begrijpen tussen hun eigen situatie en gebeurtenissen ver weg.

Hoe weet je dat je kind bang is?

Een heel normale reactie bij angst is dat je kind:

• zich stevig aan je vasthoudt of weg wil uit een situatie;
• anders doet dan anders, bijvoorbeeld de clown uithangen, driftig of boos worden;
• lichamelijk reageert, bijvoorbeeld hoofd- of buikpijn heeft, een wit gezicht krijgt, huilt, trilt, klamme handen krijgt, schrikt of weer in bed gaat plassen;
• veel droomt en niet kan of wil slapen;
• niet (meer) alleen durft te zijn;
• dingen uit de weg gaat waar hij of zij bang voor is;
• veel met een gebeurtenis bezig is en bijvoorbeeld enge situaties naspeelt;
• last heeft van heimwee heeft als hij of zij gaat logeren.

Als de reden om bang te zijn weg is, verdwijnt ook de reactie. Blijft de reactie bestaan als de reden voor de angst weg is, kan dit heel vervelend zijn voor je kind. Zoek dan hulp en ondersteuning.

Wat kun je doen als je kind bang is?

• Laat je kind weten dat je ziet of merkt dat hij of zij bang is. Probeer je kind te laten vertellen waarvoor het bang is. Neem angsten serieus, noem ze geen aanstellerij. Praat erover. Je kind voelt zich dan begrepen en gesteund.
• Blijf zelf rustig. Het kan helpen om je op je eigen ademhaling te concentreren. Lukt dit niet, dan kun je vertellen dat je de situatie zelf ook niet zo prettig vindt.
• Ga er niet in mee als je kind dingen uit de weg wil gaan, moedig aan om toch nieuwe dingen te proberen. Maar dwingen heeft geen zin.
• Beloon het gedrag dat je graag wilt zien. Geef je kind een compliment als hij of zij iets doet dat het eng vindt en als het lukt om rustig te blijven in enge situaties.
• Geef het goede voorbeeld. Laat zien dat je zelf ook op moeilijke situaties afgaat en deze niet ontwijkt. Als jij je angstig gedraagt, kun je dit overdragen op je kind.
• Bedenk samen dingen die kunnen helpen in enge situaties, zoals je ontspannen en aan iets leuks denken.
• Help je kind stap voor stap zich over angsten heen te zetten. Als je kind bijvoorbeeld bang is voor honden, ga dan eerst samen naar plaatjes kijken van honden, en probeer dan eens een kleine en daarna een grotere hond te aaien. Als het beter gaat, kun je je kind leren dat je niet zomaar alle honden kunt aaien die je niet kent, omdat dit gevaarlijk kan zijn.
• Speel de enge dingen samen na: ‘Ik ben nu een monster, jij bent de held.’
• Geef je kind speelgoed om mee te oefenen; bijvoorbeeld een dokterskoffertje als je kind bang is voor een ziekenhuisbezoek, of speelgoedinsecten als het bang is voor insecten.
• Probeer samen met je kind leuke gedachten te bedenken, die je kind kan gebruiken als hij of zij bijvoorbeeld ligt te piekeren in bed.

(Bron: Groeigids.nl)

Wanneer hulp zoeken?

Merk jij dat het niet goed lukt om bovenstaande tips toe te passen, of maak je je zorgen? Overweeg dan om dit eens te bespreken met iemand die je vertrouwt of om ondersteuning te vragen bij een professional.

Je kunt in de regio 046 bijvoorbeeld heel laagdrempelig terecht bij de jeugd- en gezinswerkers / schoolmaatschappelijk werkers van Partners in Welzijn. Zij staan met een luisterend en niet oordelend oor voor je klaar en zoeken met je mee naar verbetering van de situatie.

Ook kun je altijd om tips vragen bij de Jeugdgezondheidszorg van de GGD-Zuid Limburg.

Is het een angststoornis?

Maak je je veel zorgen over de angst van je kind? Heeft de angst grote invloed op het dagelijks leven van je kind? Gaat het voor jouw gevoel verder dan ‘gewone kinderangst’ en zit het veel dieper? Het kan zijn dat je kind een angststoornis heeft. Bespreek het eens met je huisarts, of bel naar het Centrum voor Jeugd en Gezin (Westelijke Mijnstreek, Beekdaelen, Brunssum en Vaals) waar de kind- en jeugdpsychologen voor je klaar staan (geen verwijzing nodig).

Ook interessant om te bekijken

Hieronder vind je een aantal items (artikelen en webinars) die gemaakt zijn door Opgroeienin046.nl, passend bij dit thema of bij de leeftijdscategorie.

Lezen

• Help je kind omgaan met het wereldnieuws
• Kindervragen over de dood
• Leren omgaan met emoties (m.m.v. Centrum voor Jeugd en Gezin)
• Hoe ga je om met bezorgdheid, beschermen en loslaten van je kind?
• Hoe maak je je kind meer weerbaar?
• Mijn kind wordt gepest
• Wat knap van jou! – over complimenten geven
• Wat kun je doen aan het bedplassen van je kind?

Kijken

• Hooggevoelige kinderen | webinar
• Mijn kind is online, wat nu? | webinar
• Hoogbegaafde kinderen | webinar

Op zoek naar informatie over een ander opvoed-thema?

Gebruik dan de zoekfunctie op onze website, je vindt deze bovenaan de homepage, bij het vergrootglas. Typ het woord of een (deel van een) zin waar jij iets over wil weten, en je vindt vanzelf alle artikelen en webinars die met jouw vraag te maken hebben.

Staat wat jij zoekt er niet bij? Laat het ons gerust weten via onderstaande contactgegevens.

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 3 juni 2025 | Categorie Jongeren, Schoolkind, Thema's