Het kinderbrein wil spelen | Esther blogt

Het kinderbrein wil spelen. Vooral: buiten spelen. Wist je dat lekker bewegen, klimmen en klauteren ook goed is voor de hersenen? Als er iemand is die daar helder en boeiend over kan vertellen, dan is het wel Erik Scherder. De hoogleraar neuropsychologie en ambassadeur van Jantje Beton weet alles over de invloed van bewegen en spelen op een brein. Hij vertelde hierover op 10 maart j.l. in het gratis webinar ‘Waarom het kinderbrein wil spelen’. Esther, moeder van Isa (8), nam deel aan dit webinar.
 
In dit ‘ouder-blog’ is Esther aan het woord. Esther zal Opgroeienin046 regelmatig voorzien van interessante belevenissen, leuke anekdotes en leerzame inzichten die zij als moeder opdoet.
 

Buitenspelen is gezond… maar wat doet dit met de hersenen?

Ik vind het altijd leuk om nieuwe dingen te leren en gezondheid is een onderwerp dat me erg interesseert. Mijn man en ik sporten en bewegen graag en regelmatig. Zelf vind ik het heerlijk om buiten te zijn, het liefst in de natuur. Onze dochter is niet altijd te motiveren voor een flinke wandeling of buitenspelen, maar als een vriendinnetje meegaat is het al veel leuker. Samen spelen is voor haar het leukste wat er is! Als ouder worstel ik wel een beetje met de hoeveelheid schermtijd op een dag. Ik weet dat samen (buiten) spelen hartstikke goed en gezond is, maar ik was vooral benieuwd naar wat het met de hersenen van een kind in ontwikkeling doet. Dus ik heb me meteen aangemeld voor het webinar ‘het kinderbrein wil spelen’!

Aangezien ik geen hoogleraar neuropsychologie ben, was ik blij dat Eric Scherder in heldere taal vertelde wat er nu eigenlijk gebeurt in ons brein, of in bepaalde delen van onze hersenen. Scherder legde uit dat er in je hersenen grijze en witte stof zit. De witte stof zorgt voor de verbindingen, de communicatie tussen zenuwcellen. Hoe beter de kwaliteit van die witte stof, des te sneller wordt informatie doorgegeven. Hiervoor is een goede doorbloeding in de hersenen heel belangrijk. En die krijg je door een combinatie van mentale en lichamelijke activiteit.

Ook vertelde hij over de prefrontale cortex. Dat is het voorste gedeelte van de hersenen. In dit gedeelte zit het vermogen om te kunnen plannen, structuur aan te brengen in je werk, het werkgeheugen en impulscontrole. Dit gedeelte van de hersenen blijft zich het langst ontwikkelen, tot het dertigste levensjaar. Aha… dus het is blijkbaar helemaal niet gek dat mijn dochter Isa (8) moeite heeft met het plannen van haar huiswerk, of de gevolgen  inschatten van haar (soms onbezonnen) acties!

Blijf het brein verrijken, want hier hebben kinderen hun hele leven wat aan

Dit benadrukte Scherder enorm in het webinar. Volgens de hoogleraar  is een verrijkte omgeving, een omgeving die nieuw is, uitdagend en die moeite kost. Je moet nadenken en je creativiteit gebruiken. Want:

Hersenen groeien als ze in een complexe omgeving zijn, en geprikkeld en uitgedaagd worden

Een complexe omgeving is bijvoorbeeld buiten spelen met vriendjes en vriendinnetjes. Waarbij je rent of klimt, samenwerkt, kijkt hoe je je tegenstander ontwijkt met voetbal, problemen oplost (bijvoorbeeld een ruzie) en creatief bezig bent (bijvoorbeeld een hut bouwen of een spel bedenken). Buitenspelen is gezond voor de ontwikkeling van het kinderbrein, en op deze manier wordt dat brein maximaal uitgedaagd. Waarom het kinderbrein wil buitenspelen wordt met deze uitleg een stuk duidelijker… het wil gewoon groeien!

Isa kwam vrijdag uit school en wilde het liefst meteen op de bank kruipen met haar tablet. Zoals ik dat altijd probeer te doen, stelde ik voor om eerst even lekker buiten te gaan spelen met ons buurmeisje. Met frisse tegenzin vertrok ze… want wat is het toch altijd weer moeilijk om die stomme tablet weg te leggen 😉 Gek word ik er soms van!!!

Toen ze na anderhalf uur buitenspelen met het buurmeisje weer thuis kwam en me vertelde wat ze allemaal gedaan had, zei ik tegen haar: “Toppie lieverd, nu zijn je hersenen heel goed gegroeid!” Ze glunderde en keek me vervolgens heel trots aan. Wie weet gaat ze morgen uit zichzelf, hoe fijn is dat!

Laat kinderen buiten flink ravotten, dan kunnen ze daarna beter opletten in de les

In het webinar vertelde Scherder ook over de cortex, dat is de buitenkant van de hersenen. Ook wel de schors genoemd. De cortex zorgt voor remming van gedrag en emoties. Als de cortex niet zou werken zou álles binnen komen, echt álle prikkels. Stel je eens voor hoe dat voelt… dat kunnen we helemaal niet aan! Ik in elk geval niet; ik voel me soms al overprikkeld als ik na een dag werken thuis kom en Isa en haar vader zijn in een druk lawaaierig spelletje verzeild. Het kinderbrein wil spelen… jaja. En ik? Ik moet me dan echt even met een boek in een rustig hoekje terugtrekken. Waar Isa vervolgens hele verhalen aan me begint te vertellen, zo enthousiast als ze is. Ik denk dat meer moeders dit wel zullen herkennen…

De cortex dus. Die werkt als een soort filter. Hoe ontwikkel je die filter? Door de cortex te stimuleren. En je stimuleert dat door buiten te spelen en in een verrijkte omgeving te zijn. Dan wordt die cortex super actief. En actief betekent dat hij remt en controleert.

De rem voor je kind

Andere ouders herkennen dit vast wel… Als onze Isa iets wil, moet het het liefst ook meteen! Ze vindt het vaak moeilijk om te wachten, om bepaalde dingen uit te stellen. Dat is blijkbaar heel normaal op deze leeftijd, zo heb ik in het webinar geleerd! Wat een opluchting, het ligt dus niet aan mij…

Bij kinderen zijn de hersenen nog in ontwikkeling, nog in aanleg. De baan in de hersenen die je verlangen (of het uitstellen van beloning) onder controle houdt is ook nog in ontwikkeling. Er zit nog geen rem of controle op. Dus bijvoorbeeld uit zichzelf stoppen met gamen is voor Isa dan lastig, ze wil maar door en door en door… Als ouder moet jij dan zelf als het ware de cortex voor je kind zijn, de rem. Stuur je kind dus vooral naar buiten, waar het al spelend en bewegend die rem zelf kan ontwikkelen!

Angst en piekeren

Scherder benoemde in zijn webinar ook de kwetsbare periode die voor ons nog ver weg lijkt met Isa, maar met dat snelle opgroeien zoals kinderen dat doen vast dichterbij is dan we nu denken: de puberteit, zo tussen de 12 en 20 jaar. Een periode waarin angsten en stoornissen om de hoek kunnen komen kijken.  Als ouder wil je natuurlijk het liefst dat je kind fluitend door deze periode heen komt en lekker in zijn vel zit.

In het binnenste van de hersenen bevindt zich de amygdala. Ook wel amandelkern genoemd. De amygdala is volgens Scherder heel gevoelig voor angst, depressie, somberheid en impulsiviteit. Er loopt een baan van de frontale kwab (het voorste gedeelte van de hersenen) naar die amandelkern. Als die baan goed ontwikkeld is, remt hij de gevoeligheden van de amygdala. Die baan neemt in kwaliteit toe door beweging!

Onderzoek wijst uit dat als kinderen meer in de natuur zijn in plaats van  in de stad, er een remming is op het gebied in de hersenen dat betrokken is bij piekeren. Ben ik blij dat we niet midden in de stad wonen! We zijn vanuit ons huis binnen 10 minuutjes in een natuurrijke omgeving, heerlijk!

Brein trainen

Als wij onze spieren willen ontwikkelen, gaan we naar de sportschool om ze te trainen. Vinden we heel normaal. Maar bij het brein werkt het eigenlijk hetzelfde, je moet het ook trainen. Zeker een brein dat nog in de groei is. Dat trainen gebeurt niet alleen door het leren lezen en het maken van rekensommen op school. Het gebeurt vooral door te bewegen en te spelen, te ontdekken en je fantasie te gebruiken. Het liefst zou ik nu meteen naar de juf van mijn dochter stappen en dit uitleggen!

Buitenspelen is gezond, dat wist ik natuurlijk al wel. Maar waarom precies het kinderbrein wil spelen, dat begrijp ik nu pas goed. Ik ben me door het webinar nóg meer bewust geworden van het belang van bewegen en spelen. Wij gaan thuis met Isa in ieder geval  door op onze ingeslagen weg. We wandelen iedere ochtend naar school. Even een frisse neus voordat de school- en werkdag begint. Tevens een leuk moment om gezellig samen te kletsen. En ’s middags wandelen we ook weer terug. Kleine boodschappen doen we te voet of op de fiets. Isa echt aansporen om buiten te spelen hoeft gelukkig nog niet, dat doet ze vrijwel dagelijks met veel plezier.

We wonen in een kindvriendelijke buurt waar ze veel vrijheid heeft om te spelen. Regelmatig komen kinderen aan de deur en gaan ze er samen op uit. Hutten bouwen, skeeleren of naar de speeltuin. Ik hoop dat dit nog lang zo blijft…

Het volwassen brein

Het leuke is dat dit hele verhaal niet alleen belangrijk is voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Die witte stof in de hersenen, die zorgt voor het goed overbrengen van informatie, groeit tot ongeveer dertig jaar. Daarna blijft het een tijdje stabiel en uiteindelijk neemt de kwaliteit gaandeweg af. Maar, dat hoeft niet! Je kunt die achteruitgang remmen door een actieve levenshouding en – hetzelfde als bij de kinderen – dingen te doen die nieuw en uitdagend zijn en moeite kosten. Dus niet alleen het kinderbrein wil spelen, maar ook het volwassen brein want dat kan blijkbaar nog steeds een soort van groeien!

Mijn tip voor ouders is: geef het goede voorbeeld en blijf lekker actief!

Esther houdt van buiten zijn in de natuur, van yoga, een lekkere tapas schotel, een goed boek en een leuke serie.

Ze is gefascineerd door mensen en waarom ze doen wat ze doen.

Verbinding is haar toverwoord.

Ze deelt met ons haar dagelijkse strubbelingen, inzichten en hilariteiten,

als moeder van dochter Isa (8).

Meer info?

Kijk-tips:

• Erik Scherder bij Het Klokhuis over spelen en bewegen
• Het NOS Jeugdjournaal met kinderen aan het woord over buitenspelen

Doe-tips:

• Ecsplore organiseert allerlei activiteiten in de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en Beekdaelen
• Njoy organiseert allerlei activiteiten in de gemeente Beek

Lees-tips:

• Wetenschap – Jantje Beton – Speelbeweging
• Een groene speelplek voor kinderen heeft zo veel moois te bieden
• Te veel schermtijd? Dat is verleden tijd met deze vuistregel
• Eerder verschenen artikelen over Ecsplore

Vragen? Contact?

Heb je naar aanleiding van dit artikel een vraag? Wil je graag met iemand in contact komen omdat je vragen of zorgen hebt? Bel of stuur een whatsapp-bericht naar het CJG 046-8506910 of mail naar info@cjg-wm.nl en we zorgen dat jouw vraag op de juiste plek terecht komt.

Geplaatst op 19 maart 2021 | Categorie Nieuws, Schoolkind